Nemire Mescidi Mescid-i   Nemire   Arafat'ta   öğle   ve   ikindi   namazlarının   cemedilerek   kılındığı   büyük   camidir.   Veda   haccı   sırasında   Hz. Peygamber   için   Arafat'ın   batısında   küçük   bir   tepe   olan   Nemire'de   kıldan   bir   çadır   kurulmuş   ve   yine   burada   Harem sınırının    bittiği    Urene    vadisinde    düz    bir    alanda    Resul-i    Ekrem    Efendimiz    120,000'i    aşan    ashabına    meşhur    Veda Hutbesi'ni okuyup öğle ve ikindi namazını cem'-i takdimle kıldırarak vakfe mahalline geçmişti (Müslim, "Hac", 147).    Resul-i   Ekrem   Efendimizin   namaz   kılıp   hutbe   okuduğu   mekanda   bir   mescid   yapılmış   ve   yanındaki   tepeciğe   nisbetle Mescid-i Nemire adıyla meşhur olmuştur

Müzdelife ve Meş’ar-i Haram Müzdelife,   Harem   sınırları   içinde   Arafat   ile   Mina   arasında   kalan   bir   bölgenin   adıdır.   Haccın   vaciplerinden   Müzdelife vakfesi   burada   yapılır.   Kur’ân-ı   Kerim’de   geçen   Meş’ar-il   Haram   da   buradadır.   Hacılar,   Arafat   dönüşü   gece Müzdelife’de   akşam   ve   yatsı   namazlarını   birleştirerek   kılarlar.   İnsanların   toplandığı   bir   yer   olması   münasebetiyle buraya    Müzdelife    dendiği    rivayet    edilmektedir.    Başka    bir    rivayete    göre,    Hz.    Âdem    ile    Hz.    Havva    burada birleştikleri   için   buraya   Müzdelife   denilmektedir.   Müzdelife   ziyareti   sırasında   kişi,   Yüce   Allah’ı   hayatında   ne      derece     andığının      bir      muhasebesini      yapmalıdır.      Çünkü   Müzdelife’deki   Meşar-il   Haram,   Kur’an’da,   insanların   Allah   (c.c.)’ı çokça    zikretmeleri    emriyle    birlikte    geçmektedir.    Allah    Resûlü    (s.a.s.),    burada    akşam    ve    yatsı    namazını birleştirerek   kıldırmış,   sonra   da   Kuzah   Dağının   eteğinde   istirahat   buyur-muştur.   Sabahleyin   de   burada   vakfe yapmıştır.   Kuzah   Dağı,   bugün   Meşar-i   Haram   mescidi   olarak   anılan   mescidin   yakınında   yer   almaktadır.   Eskiden Müzdelife   gecesi   burada   ateş   yakılırmış.   Müslümanın   övgüye   lâyık   en   önemli   niteliklerinden   biri,   her   daim   Allah’ı anması,   ve   O’nu   unutmamasıdır.   Yüce   Al-lah,   “Beni   anın   ki   ben   de   sizi   anayım...”   (Bakara   sûresi,   2/152) buyurmaktadır.   Gerek   genişlik   ve   rahatlık   zamanlarında   ve   gerekse   sıkıntılı   ve   zor   zamanlarda   Allah’ı   anan   kişi, her   zaman   Allah’ın   yardımını   yanında   bulur.   Müzdelife,   bu   nitelik   karşısındaki   konumumuzu   değerlendirme   yeridir. Bu   bakım-dan   “...Arafat’tan   ayrılıp   (sel   gibi   Müzdelife’ye)   akın   ettiğinizde   Meş’ar-i   Haram’da   Allah’ı   zikredin.   Onu, size   gösterdiği   gibi   zik-redin...”   (Bakara   sûresi,   2/198)   ayetinde   özellikle,   Allah’ı,   üze-rinde   anmamız   zikredilen Müzdelife’yi   ziyaret   ederken   O’nu   anma   ve   unutmama   konusundaki   konumumuzu   gözden   geçirmeli,   bu   açıdan bir nefis muhasebesi yapmalıyız.

MİNA  -  CEMERAT Arafat’tan      Mekke-i      Mükerreme’ye      doğru      yol      alırken   Müzdelife’den   sonra   Mina’ya   gelinir.   Mina,   etrafı   dağlarla   çevrili     bir      vadidir.   Doğudaki      başlan-gıcı,      Vadi-i      Muhas-sir,      batı      sınırı      ise   Akabe’dir.      Mescid-i   Haram’dan      yaklaşık   iki   km. uzaklıktadır.   Mescid-i      Haram’ın   kuzey   doğusuna   düşer.   Zilhicce’nin      sekizinci      günü      hacılar      sabah      namazını   Harem’de kıldıktan   sonra   Mina’ya   hareket   ederler.   Zilhicce’nin   sekizinci   günü   öğle,   ikindi,   akşam,   yatsı   ve   zilhiccenin   doku-zuncu günü   sabah   namazını   burada   kılarak   Arafat’a   hareket   ederler.   Arafat   dönüşü   de   Zilhicce’nin   onuncu,   on   birinci   ve   on ikinci   günleri   burada   kalınır   ve   Hac   menasikinden   cemerata   taş   atma,   kurban   kesme   ve   tıraş   olma   fiil   ve   davranışları burada   yerine   getirilir.   Allah   Resûlü   (s.a.s.),   Mina’da,   Mescid-i   Hayf’ın   bulunduğu   yerde   kalmış   ve   orada   namaz   kılmış, hutbe   okumuş   ve   tıraş   olup   kurbanlarını   kesmiştir.   Günümüzde   Mina,   bir   çadır   kent   hâline   gelmiştir.   Hacılar   için   buraya modern   ve   kalıcı   çadırlar   yapılmıştır.   Bu   çadırlarda   hacılar,   rahat   bir   şekilde   kalabilmektedirler.   Hacıların   bu   çadırlarda kalacağı   günlerde   doğal   ihtiyaçlarını   rahat   bir   şekilde   karşılayabilecekleri   düzenlemeler   yapılmaktadır.   Mina’nın   başlangıç noktasındaki   Muhassir   bölgesi,   filleriyle   Kâbe’yi   yıkmak   üzere   gelen   Ebrehe   ordusunun,   sürü   sürü   kuşlar   tarafından atılan taşlarla hüsrana uğratıldığı yerdir. Mina;   aşırı   istek,   arzu   demektir.   Mina,   Hz.   İbrahim   ile   oğlu   İsmail’in,   Allah’a   olan   aşklarının   sınandığı   yerdir.   Bu   sınavda Hz.   İbrahim,   ahir   ömründe   kendisine   verilen   biricik   oğlunu   Allah   için   kurban   etmek;   İsmail   ise,   bu   uğurda   canını   vermek gibi   çok   ciddi   bir   sınavdan   geçmektedirler.   Bir   tarafta   Allah’ın   emri   ve   aşkı,   diğer   tarafta   ise   ciğerparesi   vardır   ve   her   ikisi de   sınanmaktadır.   Allah   sevgisi   mi,   evlat   sevgisi   mi?   Allah   sevgisi   mi,   yaşama   arzusu   mu?   Hz.   İbrahim,   durumu   oğluna açar   ve   görüşünü   sorar.   Hz.   İsmail’in   cevabı   kısa   ve   nettir:   “Babacığım!   Sana   emredileni   yap!   Beni   sabredenlerden bulacaksın!”   (Saffât   sûresi,   37/102)   Bu   cevap   üzerine   Hz.   İbrahim,   sevgili   oğlunu   Allah   yolunda   kurban   etmeye   karar verir   ve   Mina   yolunu   tutar.   Allah’ı   her   şeyden,   herkesten   daha   çok   sevdiğini,   Allah’a   olan   aşkının   her   şeyin   üstünde olduğunu   ispat   etmek   üzere   çıkar   yola.   Ancak,   peygamber   de   olsa,   baba   olabilmek   için   neredeyse   tam   bir   asır   bekleyen bir   insan   olan   Hz.   İbrahim’in   karşısına   o   esnada   şeytan   çıkar.   Bu   kez,   bir   tarafta   Allah’ın   emri,   diğer   tarafta   şeytanın vesvesesi   vardır.   Ve   İbrahim’i   kararlılık   ağır   basar.   Hz.   İbrahim,   tercihini   Allah   sevgisinden,   ebedî   aşktan   yana   kullanır. Kendisini   Allah’a   yaklaştıran   yolda   karşısına   çıkan   şeytanı,   bugün   taşlamanın   yapıldığı   yerlerde   defalar-ca   taşlar.   Neticede baba-oğul   ikisi   de   Allah’ın   emrine   teslim   olurlar   ve   bu   ağır   sınavı   kazanırlar.   (Saffât   sûresi,   37/103-107)İşte   Mina,   can, mal,   mülk,   mesken,   evlat,   eş,   kardeş,   ticaret,   aşiret,   mevki,   makam,   rütbe   vb.   fani   sevgilerin   aşıldığı,   Allah   sevgisinde zirveye    ulaşıldığı    yerdir.    Mina’yı    ziyaret    ederken    iç    dünyamızı    bir    gözden    geçirmeli    ve    Allah    sevgisi    karşısındaki konumumuzu   bir   değerlendirmeye   tabi   tutma-lıyız.   Allah   sevgisi   mi,   diğerleri   mi?   Bize   verilen   nimetler   ve   imkânlar, bizleri   Allah   sevgisine   mi   götürüyor,   yoksa   O’nun   yolunda   birer   engel   mi   teşkil   ediyor?   Diğer   bir   ifade   ile   kişi,   Hz.   İbrahim ve   İsmail   misali,   en   çok   sevdiği   varlıklarını,   Al-lah   sevgisi   uğruna   feda   edebiliyor   mu?   Bu   noktada   Allah’ın   müjdesine   mi itibar   ediyor,   yoksa   şeytanın   vesvesesine   mi?   Aslında   Hz.   İbrahim   ile   oğlunun   sınavıyla,   bugün   bizim   sınavlarımız   pek farklı   değildir.   Ancak   İbrahimî   tavır   takın-manın   çok   zor   olduğunda   şüphe   yoktur.   Bu   zorlu   sınavda   diğer   sevgiler   ağır basıyorsa,   burada   yapılacak   şey,   Allah’tan   istiğfar   dilemektir.   Nitekim   ayette   de   Allah’tan   bolca   bağışlanma   dilenmesi emredilmektedir.

Peygamber Efendimizin Doğduğu Ev Alemlere   Rahmet   olarak   gönderilen   Peygamberimiz   Hz.   Muhammed   (s.a.v.)   Mekke'nin   doğusunda   (Şuubu   Beni   Haşim veZukak'ul   Mevlid   caddesinin   Leyl   çarşısındaki   Darud-Tababia)   arasındaki   evde   doğdu.   Hacca   gidenler   bu   evi   de   ziyaret etmektedirler.    İçerisinde    Efendimizin    valideleri    Hz.    Amine    Hatun'un    elleriyle    salladığı    ağaç    beşik,    olduğu    gibi durmaktadır. Peygamberimiz   (SAV),   miladi   571   yılı   Nisan   ayının   20’sine   isabet   eden   Rabîu-l   Evvel   ayının   12’nci   Pazartesi   gecesi   tan yeri   ağarırken   Mekke’de   şu   an   kütüphane   olarak   kullanılan   evde   dünyayı   şereflendirdi.   İçerisinde   Efendimizin   valideleri Hz.   Amine   Hatun'un   elleriyle   salladığı   ağaç   beşik,   olduğu   gibi   durmaktadır.   Ebû   Tâlib   mahallesinde   bulunan   bu   ev, Efendimiz’in    büyük    dedesi    Hâşim    b.    Abdümenâf’a    aitti.    Onun    vefatıyla    oğlu    Abdülmuttalib’e    miras    kalan    ev, Abdülmuttalib’in   mallarını   çocukları   arasında   taksim   etmesi   sırasında   Abdullah’a   düşmüş,   ondan   da   Hz.Muhammed’e (S.A.V)   intikal   etmişti.   Peygamber   Efendimiz   hicretleri   esnasında   bu   mübarek   evi   Hz.   Ali   Efendimiz’in   kardeşi   Akil   bin   Ebi Talib’e   teslim   etmişti.   Peygamberimiz   Medine’ye   hicret   ettikten   sonra   bunda   herhangi   bir   hak   talep   etmemiş,   Mekke’ye geldiği    zaman    da    bu    evi    kullanmamıştır.    Akil’in    torunları    Haccâc’ın    kardeşi    Muhammed    bin    Yusuf    es-Sakafi’ye sattıklarında   Muhammed   bin   Yusuf,   Beyza   adındaki   malikânesine   ilave   ettiler.   Bu   hane   bir   müddet   Muhammed   bin   Yusuf es-Sakafi’nin    adıyla    anıldı.    Bilâhere    Harun    Reşid’in    zevcesi    Zübeyde    Hanım,    bu    yeri    satın    alarak    yerini    mescide dönüştürdü.   Artık   bundan   sonra   Mevlid-i   Nebi   (Nebi’nin   doğduğu   yer)   ismi   ile   şöhret   buldu.   Söz   konusu   mescit   Kanuni Sultan    Süleyman    zamanında    (964-1557)    yeniden    yapıldı.    Bu    mescidin    içinde    de    boş    bir    kubbe    bulunup    Hazreti Peygamber’in   doğduğu   nokta   olarak   biliniyordu.   Suud   idaresine   geçtikten   sonra   mescit,   günümüzdeki   şekline   dönüştü. (Kur’an-ı   Kerim   Atlası   s,387)   Bugü   Safâ   ve   Merve   tepeleri   arasındaki   sa’y   yerinin   tam   karşısında,   Mina   ve   Aziziye’ye giden   tünelin   girişine   yakın   yerde   olan   bu   ev,   1379   (1959)   yılından   beri   Mekke   kütüphanesi   olarak   kullanılmaktadır. Diğer   mübarek   haneler   Mescid-i   Haram’ın   genişlemesiyle   yıkılıp   Mescid-i   Haram’a   dâhil   edilmiş,   bir   kısmı   çarşı   ve   yollara katılmıştır.   Rasülüllah’ın   doğduğu,   birçok   harikulâde   hadisenin   cereyan   ettiği   o   mübarek   mekânı   ziyaret   etmek   ve   O’na salât-ü   selam   okumak   elbette   rahmet   ve   şefaate   vesile   olacaktır.   Peygamberimiz   altı   yaşında   iken   annesi   vefat   edince dedesi   Abdülmuttalib’in   himayesine   geçti.   Sekiz   yaşında   iken   dedesi   de   vefat   edince   amcası   Ebu   Talib   onu   himayesine aldı.   Hz.   Hatice   validemizle   evlenince,   daha   önce   daha   önce   evinde   yanında   kaldığı   Ebu   Talib’in   evinden   eşinin   evine taşındı.   (Kur’an-ı   Kerim   Atlası   s,392)   EBU   TALİB’İN   EVİ   Ebu   Talib’in   evi,   Hz.   Peygamber’in   doğduğu   ev   ile   Ebu   Kubeys Tepesi’nin   arasında   idi.   Hz.   Ali   de   burada   doğmuştu.   Önceleri,   bunun   hatırasına   yapılmış   bir   mescit   bulunuyordu.   Şimdi ise tamamen yıkılmış ve hac otobüslerinin garajı haline getirilmiştir. (Kur’an-ı Kerim Atlası s,392)

Cennet-ül Mualla Mezarlığı Cahiliye    döneminden    bugüne    kadar    Mekke    Mezarlığı    olup    Harem-i    Şerif’in    yaklaşık    2    km.    kuzeyinde    olan    bir kabristanlıktır.   Mescid-i   Cin   yakınında   bulunan   bu   yer,   İslam   öncesinde   ve   ilk   dönem   İslam   tarihlerinde   Hacûn   diye geçmektedir.   Cennetü’l-Muallâ   kabristanını   ikiye   bölerek   batıya   doğru,   el-Atibiye   mahallesine   giden   yolun   rampasına Seniyyetü’l   Hacûn   denir.   Mekke’nin   yukarı   kesiminde   bulunan   bu   yer   zamanla   Ma’lât   adıyla   anılmaya   başlanmış; mezarlık   da   Makberetü’l-Ma’lât   adıyla   meşhur   olmuştur.   Rasülüllah   Efendimiz   Mekke   kabristanını   göstererek;   “Bu kabristan    ne    güzeldir”    buyurmuştur.    1    Medine’deki    Bakî    Mezarlığı’nın    Türkler    arasında    “Cennetü’l-Bakî”    olarak anılmasından   dolayı   Mekke’deki   bu   mezarlığa   da   “Cennetü’l-Muallâ”   denilmiştir.   Burada   müminlerin   annesi   Hazreti Haticetü’l   Kübra   (r.   Anhâ)’nın   mübarek   kabirleri,   sahabe-i   kiram,   tabiin   ve   salihinden   birçok   kimselerin   kabirleri   vardır. Abdullah   İbn-i   Zübeyr   (r.abhüma),   Hz.   Ebu   Bekr’in   büyük   kızları   Esmâ   (r.anhâ),   yine   Hz.   Ebu   Bekr’in   oğlu   Abdurrahman (r.a.),   Abdullah   İbn-i   Ömer   (r.a.),   Osman   bin   Talhâ   (r.a.)   hazretleri   gibi   sahabei   kiramın   büyüklerinden   birçok   zatların kabirleri   de   buradadır.   Ayrıca   Hz.   Peygamber’in   oğulları   Kâsım   ile   Abdullah’ın   kabirleri   de   buradadır.   Hz.   Hatice   (r.anhâ), hicretten   üç   yıl   kadar   önce   vefat   etmiş.   Kabrine   bizzat   Peygamberimiz   indirmiş   ve   vefatına   çok   üzülmüştür.   Zira   Hz. Hatice   Validemiz,   Peygamberimiz’e   ilk   ima   etmiş,   en   büyük   maddi   ve   manevi   destekçisi   olmuş,   peygamberimizin   yedi çocuğunun   altısı   Hz.   Hatice’den   doğmuştur.   Hz.   Hatice   validemizin   açık   kerameti   olarak   rivayet   edilir   ki;   her   hangi   bir kadın,   bir   şeyde   aciz   kalıp   da   onun   türbesine   gidip,   O’nu   vesile   kılarak   Allah’tan   yardım   talep   etse,   her   halde   maksadına ulaşarak   döner.   Kânûnî   Sultan   Süleyman   950   (1543-1544)   yılında   Hatice   Validemiz’in   kabrinin   üstüne   yüksek   kubbeli   bir türbe    yaptırmış    ve    bir    de    türbedâr    görevlendirmiştir.    Evliya    Çelebi,    Cennetü’l-Muallâ’da    75    adet    kubbeli    mezar, Peygamber   Efendimiz’in   dedesi   Abdülmuttalib   ile   amcası   Ebû   Tâlib’in   kabirlerinde   de   kubbeli   türbeler   bulunduğunu kaydeder.   1926’da   Cennetü’l-Muallâ’daki   bütün   türbeler   yıktırılarak   mezar   taşları   kaldırılmıştır.   Bugün   de   Mekke’nin Mezarlığı   olan   Cennetü’l-Muallâ’da   hiçbir   türbe   ve   mezar   taşı   bulunmamaktadır.   Buradan   alınan   mezar   taşları   Riyad’a götürülerek   müzeye   konulmuş   ve   2004   yılında   Talim   ve   Terbiye   Bakanlığı’nın   çıkarmış   olduğu   bir   kitapta   591   mezar   taşı metin ve resimleriyle beraber neşredilmiştir.

Hayf Camii (Mescid-i Hayf) Mina’nın   kuzeyindeki   dağın   eteğinde   Cemre-i   suğra’ya   (küçük   şeytan)   yakın   bir   yerde   büyük   bir   cami   bulunmaktadır. Yukarıda    da    belirtildiği    üzere    Allah    Resûlü    (s.a.s.),    bu    camiin    bulunduğu    yerde    kalmış,    namaz    kılmış    ve    hutbe okumuştur.   İlk   önce   etrafı   çevrilerek   bir   sahra   mescidi   hâlinde   düzenlenen   bu   cami   de   tarih   boyunca   pek   çok   defalar yeniden   yapılmış   ve   genişletilmiştir.   En   son   olarak   Suudi   Arabistan   tarafından   ya-pılan   yeniden   yapım   ve   genişletme   ile dört minareli büyük bir cami hâline getirilmiştir.

AKABE Mina’da      bulunan      Cemre-i      Kübra      (büyük      şeytan)dan   Mekke-i   Mükerreme   istikametine   doğru   az   ilerde   sağ   tarafta   bir mescit   bulunmaktadır.   Bu   mescide   Akabe   Mescidi   veya   Biat   Mescidi   denmektedir.   Bu   mescidin   bulunduğu   yerde   tarihin akışını   değiştiren   biat   olayı   yaşanmıştır.   Bu   büyük   ola-yın   anısına   yapılan   bu   mescid,   tarih   boyunca   birçok   defa yenilenmiştir.   Bizim   için   önemli   olan,   bu   mescidin   bulunduğu   yerin   hatırasıdır.   Burası,   hac   mevsiminde   Medine’den   gelen sahabilerin   Resûlullah   (s.a.s.)   ile   buluşarak   ona   biat   ettikleri   yerdir.   Bilindiği   gibi   Resûlullah   (s.a.s.),   bütün   benliğiyle insanları    hidayete    ulaştırmak    için    çabalıyordu.    Bu    hususta    elinden    gelen    bütün    gayreti    gösteriyordu.    Resûlullah (s.a.s.)’ın   uzun   süren   bu   gayretleri   nihayet   önemli   bir   karşılık   bulmuştu.   Bir   hac   mevsiminde   Peygamber   Efendimiz (s.a.s.),      Yesrip’ten   gelen   ve   Hazrec   kabilesine   mensup   bulunan   altı   kişiyle   karşılaştı   ve   onlara   İslâm’ı   tebliğ   etti.   Bu kişiler   son   bir   peygamber   geleceğini   Yahudilerden   duymuşlardı.   Bu   Hazreçliler,   Allah   Resûlü   (s.a.s.)’nün   davetini      kabul     ettiler   ve   Müslüman   oldular.   Bir      sene      sonra      Medine’den      on   iki   kişi   Müslüman   olarak   gelip   Allah   Resûlü      (s.a.s.)’ne burada   biat   ettiler.   Bu      yapılan      biata   ‘Birinci   Akabe   Biat’ı   denildi.   Bu   biattan   sonra   Resûlullah   (s.a.s.),   Musab   b.   Umeyr (r.a.)’ı   Kur’an-ı   Kerim’i   ve   İslâm’ı   onlara   öğretmek   üzere   görevlendirerek   yanlarına   verdi.   Mus’ab   b.   Umeyr   (r.a.)’in   ve   bu sahabilerin   gayretleri   sonucu   ertesi   sene,   Medine’den   yetmiş   iki   erkek   ve   iki   de   kadın,      Allah      Resûlü      (s.a.s.)      ile     Akabe’de      buluştular.      Allah   Resûlü   (s.a.s.)’ne   biat   ederek   onu   canları,   malları   ve   ırzları   gibi   koruyacaklarına   söz   verdiler. Ayrıca   Resûlullah   (s.a.s.)’ı   Medine’ye   hicret   için   davet   ettiler.   Bu   biatte   Hz.   Peygamber’in   amcası   Abbas   (r.a.)   da bulunmuş   ve   Medinelilere   verdikleri   söz   ile   nasıl   büyük   bir   tehlike   ile   karşı   karşıya   geleceklerini   anlatmıştır.   Verdikleri sözün   ne   anlama   geldiğini   açıklayarak,   Allah   Resûlü   (s.a.s.)’nü   koruyamayacaklarsa   onu   Medine’ye   çağırmamalarını   ve Mekke’de   tebliğine   devam   etmesinin   gerekliliğini   söylemiştir.   Onlar,   biatlarının   ne   anlama   geldiğini   bildiklerini   ve   İslâm için   bütün   bu   tehlikeleri   göze   aldıklarını   söyleyerek   söz   verdiler.   Bu   biatla   Hicret’in   de   yolu   açılmış   oldu   ve   tarihin   akışını değiştirecek   büyük   değişim   süreci   hız   kazandı.   Bu,   İslâm   dininin   insanlara   ulaştırılması   için   artık   Medine-i   Münevvere’nin merkez   seçilmesi   anlamına   da   geliyordu.   Dolayısıyla   Yesrib’in   Medine-i   Münevvere’ye   dönüşüm   süreci   de   böylece başlamış oldu. işte   Akabe,   bu   büyük   olayın   yaşandığı   yerdir.   Akabe’den   geçerken   Müslüman,   bu   kuytu   köşede   Resûlullah   (s.a.s.)’ın İslâm’ı   nasıl   güçlüklerle   insanlara   ulaştırdığını,   bunun   için   ne   kadar   sıkıntılar   çektiğini   ve   ilk   müslümanların   İslâm   için nasıl   hayatlarını,   mallarını,   canlarını   ve   her   şeylerini   ortaya   koyduklarını   bir   kez   daha   hatırlamalı   ve   İslâm   için   ne   yapıp yapamadığı   hususunda   kendi   konumunu   bir   gözden   geçirmelidir.Akabe   biatları,   Medineliler   için   hayatlarının   olumlu anlamdaki   en   büyük   değişimi   idi.   Acaba   kutsal   iklime   yaptığımız   yolculuk   olumlu   anlamda   bizim   hayatımızda   ne   gibi   bir değişim   meydana   getirecektir?   Bundan   böyle   Hz.   Peygamberin   getirdiği   evrensel   ilkeleri   benimseme   ve   hayata   geçirme bağlamında hayatımızda herhangi bir gelişim olacak mıdır?  İşte Akabe’de bunun muhasebesi yapılmalıdır

HUDEYBİYE Resûlullah      (s.a.s.)’ın      Mekke      müşrikleri      ile   antlaşma   yaparak   İslâm   davetinin   önündeki   en   önemli   engellerden      birinin     kalkmasını      sağladığı      yerdir.            Mekke-i   Mükerreme’ye   yaklaşık   17   km.   mesafede   yer   alan   Hudeybiye,   şimdiki   tanımlama ile   Eski   Cidde   Yolu   üzerindedir.   Harem   sınırının   hemen   dışında   yer   aldığı   ve   yol   üzerinde   bulunduğu   için   Hudeybiye Mekke-i    Mükerreme’de    ikamet    edenlerin    umre    için    ihrama    girdikleri    yerlerden    biridir.    Hudeybiye    kuyusunun günümüzdeki   durumu.   Yer   olarak   stratejik   bir   konumdadır.   Mekke’den   gelecekler   uzaktan   çok   iyi   görülebilir.   Hudeybiye ile   ilgili   olarak   ziyaretçiyi   ilgilendiren   en   önemli   şey,   Hudeybiye   kuyusu   veya   oralardaki   birkaç   tarihî   kalıntı   değildir. Buranın    önemi,    müs-lümanların    burada    Mekkeli    müşriklerle    yaptıkları    Hudeybiye    antlaşması    ve    sahabe-i    kiramın Resûlullah   (s.a.s.)’a   hayatları-nı   ortaya   koyarak   biat   etmesi   ve   bu   biatın   Kur’an-ı   Kerim’de   yer   almasıdır.   Burada   yapılan Hudeybiye   antlaşması   ile   Mekkeli   müşrikler,   Medine’de   kurulmuş   bulunan   İslâm   devletini   resmen   tanımış   oldular. Hudeybiye’nin    ziyaretçi    açısından    hatırlanması    gereken    en    önemli    hatırası,    sahabe-i    kiramın    burada    Allah    resûlü (s.a.s.)’ne   hayatlarını   ortaya   koyarak   biat   etmeleridir.   Şöyle   ki;   Allah   Resûlü   (s.a.s.),   sahabe-i   kiram   ile   birlikte   (yaklaşık 1400-1500   kişi)   umre   yapmak   üzere   Medine-i   Münevvere’den   Mekke-i   Mükerreme’ye   hareket   etti.   Müslümanlar   umreye niyet   etmişler   ve   yanlarına   kurbanlık   develeri   almışlardı.   Savaş   amacı   taşımadığı   için   yanlarına   silah   almadılar.   Her zaman   olduğu   gibi   Resûlullah   (s.a.s.),   bu   yolculuğunda   da   gerekli   tedbirleri   almış   ve   yapılması   gereken   hiçbir   şeyi   ihmal etmemişti.   Bunun   için   Mekkelilerin   durumunu   öğrenmek   üzere   öncü   birlik   göndermiş,   gerekli   istihbarat   faaliyetlerini yapmıştı.   İstihbarat   sonucu   Resûlullah   (s.a.s.),   Mekkeli   müşriklerin   savaşmak   için   müttefiklerini   topladıkları   haberini   aldı. Bunun   üzerine   her   ihtimale   karşı   Medine-i   Münevvere’den   silahlar   yola   çıkarıldı.   Resûlullah   (s.a.s.),   ashabı   ile   Mekke-i Mükerreme’ye   yak-laşık   80   km.   uzaklıktaki   Usfan’a   ulaşınca,   Halid   b.   Velid,   Mekke’ye   müslümanları   engellemek   için asker    almaya    gitti.    Resûlullah    (s.a.s.),    gelişmeleri    çok    iyi    takip    ediyordu    ve    gerekli    istihbaratı    kusursuz    olarak gerçekleştiriyordu.    Bu    gelişme    üzerine    Allah    Resûlü    (s.a.s.),    yönünü    değiştirerek    Usfan’dan    Hudeybiye’ye    geldi. Hudeybiye   Antlaşmasının   yapıldığı   yer.   Hudeybiye’ye      gelince      Resûlullah      (s.a.s.)’ın      devesi      kasva,   çökmüş   ve   yerinden kaldırılamamıştı.   Allah   (c.c.)’ın   fili   hapsettiği   gibi   kendi   devesini   de   Harem’e   gitmekten   alıkoyduğunu   söyleyen   Allah Resûlü   (s.a.s.),   burada   konakladı   ve   Mekke’ye   bir   elçi   gönderdi.         Elçiye   çok   kötü   davranan   Mekkelilere   ikinci   defa Osman   (r.a.)   elçi   olarak   gitti.   Kendisine   tavaf   yapıp   ihramdan   çıkması   teklif   edilen   Osman   (r.a.),   Allah   Resûlü   (s.a.s.) ihramdan   çıkmadan   kendisinin   de   çıkmayacağını   söyleyince,   Osman   (r.a.)’ı   hapsettiler.   Osman   (r.a.)’ın   gelmesi   gecikti. Daha   sonra   Osman   (r.a.)’ın   şehit   edildiği   yolunda   bir   haber   geldi.   Bunun   üzerine   sahabe-i   kiram,   Kur’ân-ı   Kerim’de övgüyle   anlatılan   meşhur   biatı   gerçekleştirdi.   Orada   bulunan   bir   Semure   ağacının   altında   Allah   Resûlü   (s.a.s.)   ile   birlikte ölene   kadar   savaşacaklarına   dair   söz   verdiler.   Orada   bulunan   1400   kişinin   bu   meşhur   biatı   Kur’ân-ı   Kerim’in   ifadesinden hareketle   Bey’atu’r-Rıdvan   adını   aldı.   Bu   biatı   haber   alan   Kureyşliler,   korkuya   kapılarak   Hz.   Osman’ı   hemen   serbest bıraktılar    ve    Süheyl    b.    Amr    başkanlığında    bir    heyet    göndererek    Müslümanlarla    meşhur    Hudeybiye    antlaşmasını imzaladılar.   Antlaşma   metnini   Hz.   Ali   (r.a.)   kaleme   aldı.   Antlaşmaya   göre,   müslümanlar   o   sene   umre   yapmayacaklar, umreye   ertesi   sene   gelecek   ve   Mekke’de   üç   gün   kalacaklardı.   İki   taraf   on   yıl   savaşmayacak,   Müslüman   olan   bir   müşrik Medine’ye   giderse   geri   verilecek,   fakat   irtidat   eden   bir   kâfir   geri   verilmeyecekti.   Allah   Resûlü   (s.a.s.),   antlaşmayı   kabul etti   ve   imzaladı.   Daha   sonra,   kurbanlarını   kesip   ihramdan   çıkan   Allah   Resûlü   (s.a.s.)   ve   ashabı,   15-   20   gün   Hudeybiye’de kaldıktan   sonra   geri   dönmüşlerdir.   Görünüşte   müslümanların   aleyhine   olan   bu   antlaşma,   o   anda   müslümanlara   çok   ağır geldi.   Müslümanlar   ihramdan   çıkmakta   ağır   davrandılar.   Eşiyle   istişare   eden   Resûlullah   (s.a.s.)’a,      mü’minlerin      annesi     hemen      ihramdan      çıkmasını,   bunu   gören   sahabenin   de   ihramdan   çıkacağını   söylemiş,   Resûlullah   (s.a.s.)   burada   eşinin tavsiyesi   doğrultusunda   hareket   etmiş   ve   bu   hareket   sonucu   sahabe-i   kiram   da   derhal   ihram-dan   çıkmıştır.   Burada kadının   görüşüne   Resûlullah   (s.a.s.)’ın   verdiği   değerin   fiilî   bir   uygulaması   vardır.   Hudeybiye      antlaşmasının      müslümanlar     açısından      nasıl   büyük   bir   siyasî   zafer   olduğu   daha   sonra   anlaşıldı.   Çünkü   bu   antlaşma   ile   İslâm   davetinin   önündeki   en önemli   fiilî   engellerden   biri   kaldırılmış   ve   İslâmiyet   hızla   yayılmıştır.   Sonuç-ta   henüz   antlaşmanın   imzalanmasından   kısa bir   süre   sonra   Mekkeli   müşrikler   antlaşmanın   ilk   aşamada   müslümanların   aleyhine   görünen   bazı   maddelerinin   iptalini istemeye   başladılar   ve   üzerinden   iki   sene   bile   geçmeden   antlaşmayı   bozdular.   Ancak   bu   süre   zarfında   İslâmiyet   hızla yayılmış,   Hayber   fethedilmiş   ve   Medine’de   kurulan   İslâm   Devleti   büyük   güç   kazanmış   ve   kısa   bir   süre   sonra   da   Mekke-i Mükerreme    fethedilmiştir.    Hudeybiye,    Resûlullah    (s.a.s.)’ın    sabrının,    ileri    görüşlülüğünün    ve    stratejisinin    fiilî göstergelerindendir.   İslâm’ın   tanınması,   yayılması   ve   müşrikler   tarafından   bir   güç   ve   kuvvet   olarak   görülmesi,   Hudeybiye antlaşmasıyla   olmuştur.   Bu   bakımdan   İslâm   tarihinin   en   önemli   dönüm   noktalarından   biridir.   Ziyaretçi,      Hudeybiye’de     sahabe-i      kiramın      Resûlullah   (s.a.s.)’a   bağlılığının   derecesini,   fedakârlığı,   sabrı,   stratejiyi,   kadının   görüşüne   verilen değeri,   basireti   görecektir.   Hudeybiye.   Çevrili   alanın   az   ilerisi,   Hudeybiye   antlaşmasının   yapıldığı   yer.   Çevrili   alandan   yola doğru   uzanan   ağaç   sırasının   sağında   kuyu   bulunmaktadır.   Resûlullah   (s.a.s.),   Mekke’den   gelenlerin   çok   rahatlıkla görülebileceği stratejik bir yer seçmiştir

CİRANE                Cirane,   Taif   ile   Mekke-i   Mükerreme   arasındadır.   Mekke-i   Mükerreme’ye   29   km.   uzaklıktadır.   Allah   Resûlü   (s.a.s.)’nün Huneyn’den   sonra   umre   yapmak   için   ihrama   girdiği   yerdir.   Resûlullah      (s.a.s.)’ın,      Cirane’de      bir      süre      kalmış      olması     ve   oradan   ihrama   girerek   umre   yapmasının   hatırasına   buraya   sonradan   bir   mescit   yapılmıştır.   Burada   bir   de   su   kuyusu bu-lunmaktadır. Günümüzde Cirane küçük bir yerleşim birimi hâline gelmiştir.             Cirane   KuyusuCirane,   Harem   sınırları   içinde   ikamet   edenlerin   ihrama   girmek   için   gittikleri   yerlerden   biridir.   Resûlullah (s.a.s.)’ın   burada   ihrama   girmiş   olmasından   dolayı   umreye   gelen   bazı   müslümanlar,   buradan   ihrama   girip   umre   yapmak isterler.   Ancak   umre   için   illa   Cirane’ye   gidilmesi   şart   değildir.   Mekke-i   Mükerreme’de   ikamet   edenler,   Harem   sınırlarının dışına   çıkarak   herhangi   bir   yerden   ihrama   girip   umreye   niyet   edebilirler.   Günümüzde   kolaylığı   sebebiyle   genellikle Ten’im’deki   Hz.   Âişe   mescidi   tercih   edilmektedir.   Hz.   Âişe   validemiz   umre   için   ihrama   burada   girmişti.   Cirane,   insanların dünya    malı    karşısındaki    tutumlarının    sınandığı    bir    yerdir.    Huneyn    savaşı    sonrası    elde    edilen    ganimetler    buraya getirilmişti.      Resûlullah   (s.a.s.),   bunları   bir   süre   paylaştırmadı.   Sahipleri   gelirler   de   Müslüman   olurlar   ve   malları kendilerine   iade   edilir   diye   bekletiyordu.   Bu   durum   karşı-sında   bazı   insanlar   Resûlullah   (s.a.s.)’ı   üzecek   derecede dedikodu   yaptılar.   Diğer   taraftan   paylaştırma   sırasında   Resûlullah   (s.a.s.),   kalplerini   İslâm’a   ısındırmak   istediği   bazı   yeni Müslüman   olmuş   kişilere   ganimetlerden   bolca   vermişti.   Bu   durum   da   dünya   malına   karşı   zaafı   olan   bazı   kimseleri rahatsız   etmişti.   Ancak   Resûlullah   (s.a.s.)’ın   eğitiminde   İslâmî   bir   kimlik   kazanmış   ve   iman   kalplerine   yerleşmiş   olan kimseler   Resûlullah   (s.a.s.)’ın   tasarrufundan   herhangi   bir   rahatsızlık   duymadılar.   Resûlullah   (s.a.s.)   ile   beraberliği   dünya malına   tercih   ettiler.   Onlar,   bu   beraberliğin   hiçbir   bedel   ile   değişilemeyecek   kadar   büyük   bir   nimet   olduğunun   farkında idiler.Cirane’ye   gidildiği   zaman,   dünya   malını   ellerinin   tersi   ile   iterek   Allah’ın   elçisi   ile   beraberliği   tercih   eden   sahabe-i kira-mın örnek davranışını hatırlamalı ve dünya malı karşısındaki konumumuzu yeniden gözden geçirmeliyiz.

Tenim Mescidi - Âişe Mescidi Harem-i    Şerife    6km    yayan    olarak    1    saat    mesâfede,    Medine    tarafından    harem    hududu    olan    Tenim’dedir.Tenim Mescidinin sağ tarafında Tenim dağı vardır. Mescidin bulunduğu vadiye Numan Vadisi denir.     Hz.Âişe    vedâ    haccında    peygamberimizle    beraber    haccetti.    Bayanlara    ait    özel    hâli    sebebiyle    sebebiyle    umre yapamamıştı.   Peygamber   efendimiz’e   Medine’ye   dönecekleri   zaman   Hz.   Âişe   validemiz   dedi   ki;   “   ya   resulallah   insanlar hac   ve   umre   ile   dönüyor,   ben   ise   umreden   mahrum   oldum,   Herkes   bir   hac   ve   bir   Umre   ile   Medine’ye   dönüyor   da,   ben bir hac ile dönüyorum” diyerek şikayetini ve üzüntüsünü dile getirdi.” Bunun    üzerine    Efendimiz,    Hz.    Aişe    validemizin    erkek    kardeşi    Abddurrahman’ı    çağırarak;    “Ey    Abdurrahman!    Kız kardeşini   devenin   arkasına   al,   Ten’im’den   itibaren   umre   yaptır.   Tepelikten   inip   oraya   varınca   ihrama   girsin.   Zira yapacağı,   kabul   görecek   bir   umredir”[7]   buyurdu.   Ayşe   annemizi   ,   kardeşi   Abdurrahman   (r.a)   hazretleri   ile   beraber umre   yapmak   için   Ten’ime   gönderdiler.   Cebel-i   Ten’im’deki   ağaçlık   yere   gelince   orada   ihramlanmış   iki   rekat   ihram namazı   kılmıştır   onun   için   buraya   Mescid-i   Aişe   denilmiştir.   Yani   burası   Âişe   validemizin   Umre   yapmak   için   ihram’a girdiği yerdir.

MESCİD-İ ŞECERE Mescid-i   Cin’in   hizasında   bir   mesciddir.   Peygamber   Efendimiz   Mescid-i   Cin’in   bulunduğu   yerde   cinnilerden   gelen   bir heyetle   görüşmüştür.   Peygamber   Efendimiz   değişik   zaman   ve   mekânlarda   cinlere   vahiy   tebliğ   etmek   için   Kur’ân-ı   Kerim okurdu.   Bir   gün   Abdullah   b.   Mes’ûd’la   birlikte   Hacûn   yakınlarında   bir   yere   gittiklerinde   toprağa   bir   çizgi   çekerek   ondan bunu   aşmamasını   istemiş   ve   çizginin   ilerisinde   cinlere   Kur’ân-ı   Kerim   okumuştur.   Bu   hususu   İbn-i   Mes’ud   Hz.   Şöyle anlatıyor:   Cinler   Peygamber   Efendimiz’e;   “Senin,   Allah’ın   Rasülü   olduğuna   kim   şahitlik   eder?”   diye   sordular.   Yakınlarında bir   sakız   ağacı   vardı.   Peygamber   Efendimiz   o   ağaca   işaret   ederek;   “Şu   ağacı   gördünüz   mü?   O   şahitlik   ederse   iman   eder misiniz?”   Cinler   “Evet   iman   ederiz”   dediler.   Bunun   üzerine   Peygamberimiz   ağacı   çağırdı,   ağaç   dallarını   budaklarını sürükleyerek   geldi;   “Benim   Allah’ın   Rasülü   olduğuma   şehadet   eder   misin?”   diye   sordu.   Ağaç:   “Şehadet   ederim   ki   sen Allah’ın Rasülüsün” dedi. O ağacın bulunduğu ve bu mucizenin tahakkuk ettiği yere mescid yapıldı.

DÂR-UL ERKÂM Hz.   Peygamber   ile   ilk   Müslümanların   toplanarak   bir   araya   geldikleri   evdir.   Mekke   müşrikleri,   Darü'l   Nedve   denilen   yerde toplanarak   Müslümanlara   karşı   kararlar   alıyorlardı.   Bundan   dolayı   Hz.   Peygamber   ve   Müslümanlar   rahat   bir   şekilde   bir araya   gelemiyorlardı.   Hz.   Peygamber   bu   zorluğu   aşmak   için      Risaletin   5.   yılında   (Miladi   615)   aldığı   bir   kararla   ilk Müslümanlardan   Erkam   bin   Ebil   Erkam'ın   evini   Müslümanlar   için   gizli   buluşma   yeri   olarak   tespit   eder.   Çünkü   bu   ev   giriş ve   çıkışlar   için   elverişli,   etraftan   gelen   ve   gidenlerin   kolayca   kontrol   edilebileceği   emin   bir   yerdi.   Bundan   dolayı Müslümanlar   daha   rahat   bir   şekilde   bir   araya   geliyorlar,   ibadet   ediyor,   İslamın   ve   imanın   talimini   daha   iyi   yapıyorlardı. Ayrıca    müşriklerin    baskı,    zülum    ve    desiselerine    karşı    tedbirler    alıyorlardı.    İşte    Müslümanların    ilk    medresesi,    ilk parlementosu   ve   her   türlü   kararın   alındığı   ilk   karargahları   olan   bu   ev,   İslam   tarihine   Darü'l   Erkam   olarak   geçmiştir.Hz. Peygamber’in   Dârülerkam’da   oturmaya   başlaması   ilk   müslümanlann   İslâmiyet’i   kabul   tarihlerine   bir   esas   teşkil   etmiş, sahâbîlerin   müslüman   oluşları,   Resûlullah’in   Dârülerkam’a   girmesinden   önce   veya   sonra   şeklinde   adlandırılmıştır.   Hz. Peygamber’in   Dârül   erkam’a   geliş   tarihi   nübüvvetin   4.   yılı   olarak   kabul   edilirse   de   bu   doğru   değildir.   Erkam   b.   Ebü’l Erkam’ın   İlk   müslümanlar   arasında   yer   almasından   dolayı   bu   tarihi   bi’setin   1.   yılı,   hatta   bu   yılın   ilk   ayları   olarak   kabul etmek   gerekir.   Hz.   Peygamber,   nübüvvetin   6.   yılı   Zilhicce   ayında   Ömer’in   müslüman   olmasından   sonra   Dârül   erkam’dan ayrılmıştır.   Erkam   b.   Ebü’l   Erkam   bu   evi   çocuklarına   bırakmış,   oğulları   ve   torunları   burada   oturmuşlardır.   Daha   sonra Abbasî   Halifesi   Ebû   Ca’fer   el-Mansûr   Dârül   erkam’ı   satın   aldı.   Ölümünden   sonra   ise   oğlu   Halife   Mehdî   Biliâh’a   intikal   etti, o    da    bu    evi    karısı    Hayzürân    bint    Atâ’ya    bağışladı.    Hayzürân    çevresindeki    bazı    evleri    ve    arsaları    da    satın    alıp Dârülerkam’ı   yeniden   yaptırdı.   Bundan   dolayı   ev   Dâruhayzürân   adını   aldı   ve   içinde   bir   de   mescid   yapıldı.   Tarih   boyunca birçok   de­fa   tamir   gören   Dârülerkam   III.   Murad   ta­rafından   mescid   olarak   yenilendi   (999/1590)   Suudi   Arabistan Krallığı’nca    Harem-i    şerif    için    yapılan    çevre    düzenlemesi    sırasında    Dârülerkam    yıkılarak    ar­sası    Harem    arsasına katılmıştır. DARÜL    ERKAM    NEREDE? “    Dârü’l    İslâm”    diye    de    bilinen    “Dârü’l    Erkam”,    Mekke’de    Safâ    Tepesi’nin    yanında bulunmaktaydı.   Peygamber   Efendimiz   Kureyş   müşriklerinden   sakınarak   bu   mübârek   evde   bulunur,   yanına   gelenlere orada   İslâm’ı   anlatır,   Kur’ân-ı   Kerîm   okur   ve   öğretirdi.   Orada,   berâberce   namaz   kılarlardı.   Birçok   insan   İslâm   ile   burada tanışmıştır.    Hazreti    Ömer,    nübüvvetin    altıncı    yılında    Müslüman    oluncaya    kadar    bu    ev    İslâm’ın    teblîğ    edilip öğretilmesinde büyük hizmetler îfâ etmiştir. Erkam   Bin   Ebi’l-Erkam   (r.a.)   kimdir?       Erkam   Bin   Ebi’l   Erkam   -radıyallahu   anh      ilk   Müslüman   olan   sahabilerden… Evini   Müslümanlara   açarak   Resûlullah      sallallahu   aleyhi   ve   sellem      Efendimizin   emrine   veren   bir   yiğit…   İslâm’ın   ilk müessesesini   kuran,   ilk   İslâm   yurdunu   oluşturan   bir   kahraman…Erkam   Bin   Ebi’l-Erkam,   Mekke’nin   nüfuzlu   ve   zengin ailelerinden    Benî    Mahzûm    kabilesindendir.    İsmi    Erkam,    künyesi    Ebû    Abdullah’dır.    Babası    Abdülmenâf    annesi Tümâdır’dır.   İslâm’a   ilk   giren   kadın   sahabilerdendir.   Babası   da   Müslüman   olup   Hz   Ebû   Bekir   (r.a.)   ile   aynı   gün   vefat ettiği rivayet edilmektedir.  Kaynak: Darül Erkam nedir, ne demek, anlamı, hakkında kısa bilgi, gizli tebliğ dönemi kaç yıl sürdü?

CEBEL-İ EBU KUBEYS Mekke   şehri   Ebûkubeys   ile   Kuaykıân   dağları   arasında   yer   alır.   Ezrakī’ye   göre   İyâd   veya   Mezhic   kabilesinden   Ebû   Kubeys adlı   bir   şahıs   burada   bir   bina   yapma   teşebbüsünde   bulunduğu   için   bu   dağa   Ebûkubeys   adı   verilmiştir.   Yâkūt   ise   İbn Hişâm’a   dayanarak   Cürhüm   kabilesinden   Ebû   Kubeys   b.   Şâmih’in,   Amr   b.   Müdâd   ile   amcasının   kızı   Meyye   arasında koğuculuk   yaparak   iki   sevgilinin   arasını   bozduğunu,   bunun   üzerine   Amr’ın   kendisini   öldürmeye   karar   verdiğini   öğrenince bu   dağa   kaçtığını,   daha   sonra   bu   dağın   Ebûkubeys   adıyla   anıldığını   söyler.   Hz.   Âdem’in   ilk   ateş   parçasını   (kabes)   bu dağdan   aldığı   için   dağa   Ebûkubeys   adını   verdiği   veya   Hacerülesved’in   buradan   alınmış   olması   sebebiyle   bu   adın   verildiği yolunda   rivayetler   bulunmakla   beraber   Takıyyüddin   el-Fâsî   ilk   rivayetin   daha   doğru   olduğunu   ifade   ettiği   gibi   Ezrakī   de bu rivayetin Mekkeliler nezdinde meşhur olduğunu belirtmiştir (Âhbâru Mekke, II, 267). Öte   yandan   Nûh   tûfanından   Hz.   İbrâhim’in   Kâbe’yi   inşa   ettiği   tarihe   kadar   geçen   süre   içinde   Hacerülesved’i   saklayıp koruduğu   için   bu   dağa   Câhiliye   devrinde   “el-Emîn”   denildiği,   ayrıca   el-Ahşebü’ş   şarkı,   Şeyhü’l   cibâl   ve   el   A‘râf   adlarıyla da   anıldığı   bilinmektedir.   Rivayete   göre   Cenâb-ı   Hak   Nûh   tûfanı   sırasında   Hacerülesved’i   bu   dağa   emanet   etmiş   ve   Hz. İbrâhim   de   Allah’ın,   “İnsanlar   arasında   haccı   ilân   et”   (el-Hac   22/27)   emri   üzerine   bu   dağa   çıkıp   insanları   hacca   davet etmiştir.   Halk   Mekke   vadisine   yerleşmeden   önce   sel   tehlikesi   olmadığı   için   yerleşim   alanı   olarak   burayı   seçmişti. Ebûkubeys   dağı   Câhiliye   döneminde   halkın   mukaddes   saydığı   yerlerdendi.   Mekke’nin   zâhid   ve   âbidleri   buraya   çıkarak itikâfa   çekilirlerdi.   Hz.   Peygamber   kendisini   en   çok   üzen   olayın,   Tâif’te   İbn   Abdüyâlîl   b.   Abdükülâl’den   (Abdüyâlîl   b.   Amr) kendisini   himaye   etmesini   istediği   zaman   onun   bu   teklifi   reddetmesi   olduğunu   söyler.   Bu   olaydan   sonra   üzgün   bir   halde Mekke’ye   dönerken   Hz.   Peygamber’e   gelen   bir   melek   Ebûkubeys   ile   Kuaykıân   dağlarını   (Ahşebeyn)   göstererek,   “Eğer   bu iki   dağın   Mekkeliler   üzerine   çökerek   bütün   müşrikleri   ezmesini   istersen   onu   da   yaparım”   deyince   Hz.   Peygamber,   “Hayır! Ben onların soyundan Allah’a şirk koşmayan bir nesil gelmesini isterim” buyurmuştur (Buhârî, “Bedʾü’l-ḫalḳ”, 7). İslâm   tarihinde   önemli   bir   yeri   olan   Dârülerkam   bu   dağın   eteğinde   bulunduğu   gibi   sa‘yin   başlangıç   noktası   olan   Safâ tepesi   de   Ebûkubeys   dağının   eteğinde   yer   almaktadır.   Kamer   sûresinde   (54/1)   zikredilen   inşikāku’l-kamer   mûcizesi   de İbn   Abbâs   ve   İbn   Mes‘ûd’dan   gelen   bir   rivayete   göre   bu   dağın   üzerinde   gerçekleşmiştir   (Süyûtî,   ed-Dürrü’l   mens̱ûr,   VII, 670-672).   Abdullah   b.   Zübeyr   Haccâc   tarafından   Mekke’de   muhasara   edilirken   kurulan   iki   mancınıktan   birisi   Ebûkubeys üzerine yerleştirilmişti. İlk Senûsî zâviyesi de 1837 yılında bu dağın üzerinde bina edilmiştir. Ebûkubeys’in   en   üst   noktasında   1980’li   yıllara   gelinceye   kadar   varlığını   koruyabilmiş   bir   mescid   vardı.   İbrâhim   Mescidi olarak   anılan   mâbedin   tarihinin   çok   eskilere   dayandığı   ve   son   olarak   Hintli   bir   müslüman   tarafından   1257’de   (1841) yeniden   yaptırıldığı   bilinmektedir.   1980’den   sonra   Ebûkubeys’in   tamamı   Suudi   ailesi   tarafından   istimlâk   edilerek   üstüne saraylar, altına da Harem’i Azîziye ve Mina’ya bağlayan tüneller inşa edilmiştir.